برگزاری دوره سوادرسانه‌ای (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)
استاد: خانم مریم مومن‌زاده
تابستان و پاییز 1401
دوره سوادرسانه‌ای موسسه مسیررسانه با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به مدت 30ساعت آموزشی در 10 جلسه توسط استاد خانم مومن‌زاده برگزار گردید که در ادامه به مباحث مطرح شدده در این دوره می‌پردازیم.
جلسه اول:
در این جلسه به بررسی مفهوم و فرایند شناخت پرداخته شد. بدین منظور فراگیران با انجام پیمایش آنلاین گپ مایندر در کلاس با مواجهه با تاثیر رسانه ها بر شناخت ما و عملکرد ما در پاسخ به سوالات پرداختند. درادامه با مثال گشت ارشاد، چگونگی شناخت و مواجه هر یک از ما با پدیده‌ها بررسی شد. بررسی فرایند ارتباطات در شناخت انسان و تعریف رسانه به عنوان یکی از انواع ارتباطات از موضوعات مطرح شده در ادامه بحث بود که در نهایت با مرور انواع رسانه‌ها و تعریف سواد رسانه‌ای جلسه اول به اتمام رسید.
جلسه دوم:
در این جلسه با مرور جلسه اول به نسبت رفتار و ذهن با منطق و تمایلات پرداخته شد. گفتگو درباره یادگیری اجتماعی و اهمیت رسانه در یادگیری اجتماعی مطرح شد. در ادامه تولید گسترده پیام‌های رسانه‌ای و عکس العمل ذهن دربرابر این پیام‌ها و پیامدهای مواجهه فعلی ما با پیام های گسترده رسانه ای بررسی شد. اهمیت طرح شخصی و خود شناسی در سواد رسانه و اقداماتی برای رسیدن به طرح شخصی گفته شد که می‌توان به بررسی نیازها، تمایلات و مصالح، اولویت بندی موارد مذکور، ارائه مدل طرح شخصی
اشاره کرد. از دیگر نکات مطرح شده در این جلسه طرح بحث هویت، تبعات انسداد هویتی و هویت چند تکه، انصاف رسانه ای، مواجهه با تصاویر چند معنایی و مشاهده دریافت های متفاوت، تبیین و تعریف انصاف رسانه ای و ارائه راهکار برای دوری از تعصب رسانه ای، بوده است.
جلسه سوم
جلسه سوم با مروری برشناخت و طرح شخصی و ماهیت رسانه و تغییرات آغاز شد. ورود به بحث بازنمایی با تمرین یک خبر در دو منبع: یک خبر درباره کرونا از دو منبع متفاوت توسط مدرس انتخاب شده و بدون اگاهی حاضران در کلاس تعدادی از افراد خبر شماره ۱ را خواندند و بخشی خبر شماره ۲. فراگیران پس از مطالعه خبر با هم گفتگو کردند و بعضاً از واکنش‌ها و رفتارها نسبت به خبر تعجب می کردند چون با بازنمایی‌های متفاوتی مواجه بودند. سپس به چرخه بازنمایی، واقعیت و فرایند بازنمایی(با تمرین تصاویر و تاثیر بازنمایی در مقایسه اخبار بی‌بی‌سی، صدای امریکا و ایسنا ) و پیامدهای بازنمایی ورود پیدا کرده و در ادامه فرایند تفکر، ساخت معنا و عوامل موثر در شکل گیری معنا بررسی شد. این جلسه با تعریف نماد و نشانه اهمیت زبان در ساخت ادامه پیدا کرده و با ورود به بحث کلیشه‌سازی به پایان رسید.
جلسه چهارم
در این جلسه با تماشای مستند بازنمایی زنان در هالیوود به گفتگو درباره بازنمایی، استانداردسازی، کلیشه سازی و ایده‌ال های ذهنی ما پرداخته شد. در ادامه با ورود به بحث خبر، شناخت ارزش‌های خبری، معرفی خبر جعلی و شایعه، تفاوت های خبر جعلی و شایعه، راه های تشخیص خبر جعلی و شایعه به فراگیران آموزش داده شد.
جلسه پنجم
جلسه پنجم سواد خبری و معیارهای تشخیص اخبار تعریف و بررسی شد. در ادامه پرسش‌های اصلی که در یک خبر باید پاسخ داده شود بیان شد. استاد به بررسی نمونه اخبار براساس معیارهای سواد خبری پرداخته و راهکارهای تکمیلی در مواجهه با اخبار: بررسی خبر متنی، ویدئو و تصاویر را بیان کردند.
جلسه پنجم
جلسه چهارم سواد خبری و معیارهای تشخیص اخبار تعریف و بررسی شد. در ادامه پرسش‌های اصلی که در یک خبر باید پاسخ داده شود بیان شد. استاد به بررسی نمونه اخبار براساس معیارهای سواد خبری پرداخته و راهکارهای تکمیلی در مواجهه با اخبار: بررسی خبر متنی، ویدئو و تصاویر را بیان کردند.
جلسه ششم
در این جلسه سرفصل ضرورت سواد بصری برای شرکت‌کنندگان توضیح داده شد و فرهنگ تصویری و نیازها و ابزارها بررسی و مراحل مواجه با تصویر بصورت عملی در کلاس تمرین شد. در ادامه جایگاه نشانه و مفهوم‌سازی از طریق جانشینی و هم‌نشینی به فراگیران آموزش داده شد.
جلسه هفتم
در جلسه هفتم نشانه‌شناسی، مولفه‌ها و نشانه‌های تصویری آموزش داده شد. مفهوم تعادل، ابعاد و معانی به همراه نمونه‌های تصویری بررسی شده و معانی قابت‌بندی، جایگاه سوژه، کارکرد نور، رنگ و حرکت بیان شد.
جلسه هشتم:
شروع جلسه با تماشای بخش‌هایی از مستند شکاف اجتماعی بود تا مقدمه ای بر مبحث نوع تعامل با رسانه در طیف مطلوب تا نامطلوب باشد. در ادامه به مباحث معرفی، تبیین، نشانه‌ها و راهکارها اعتیاد رسانه و سندروم‌های فومو، توهم اگاهی، فابینگ، شهرت کاذب و… پرداخته شد.
جلسه نهم:
جلسه نهم به بررسی والدگری در عصر دیجیتال پرداخته شد. مباحثی مانند: ردپای دیجیتال، هویت دیجیتال، حریم خصوصی، مفهوم مهاجران و بومیان دیجیتال و نسل‌های رسانه‌ای از جمله این مباحث بود که در این خصوص مطرح شد. رویکردهای مختلف به رسانه در این جلسه بیان شد. رژیم مصرف برای کودکان(مکان، زمان، امکان، نیاز و ابزار)، کنترل یا خودکنترلی و راهکارهای کنترل و خودکنترلی والدین از دیگر موضوعات آموزش داده شده در این جلسه بود.
جلسه دهم
در این جلسه به سرفصل تفکر انتقادی و مغالطات پرداخته شد. مفهوم تفکر انتقادی برای فراگیران تشریح شد. طبیعت تفکر انسان و سوگیری‌های ذهن بررسی شد.انواع اندیشه ورزی و راهکارهای تربیت ذهن بیان شده و مروری بر مغالطه‌های پر کاربرد در رسانه انجام شد.